PENGENALAN
Taksonomi
Bloom mula diperkenalkan oleh Benjamin S. Bloom pada tahun 1956. Taksonomi
Bloom mengkategorikan kemahiran dan objektif yang ingin dicapai oleh pelajar
kepada 3 domain iaitu kognitif, afektif dan motor-psiko. Domain kognitif
digunakan untuk mengukur kemahiran intelektual. Manakala domain afektif
digunakan untuk mengukur kemahiran generik, yang telah diterapkan kepada
pelajar melalui penglibatan pelajar dalam persatuan-persatuan dan juga dalam
pelbagai perbincangan secara berkumpulan seperti dalam kursus reka bentuk
sistem dan sebagainya. Domain motor-psiko pula bertujuan mengukur kemahiran
praktikal dan teknikal. Kemahiran ini diterapkan melalui proses latihan
industri, ujikaji makmal dan juga lawatan teknikal.
Di dalam setiap domain ini terdapat beberapa aras
atau peringkat yang disusun daripada
yang mudah kepada yang susah. Aras-aras ini juga dikenali sebagai taksonomi
objektif pengajaran dan pembelajaran.
ARAS DOMAIN KOGNITIF
Aras-aras domain kognitif merangkumi peringkat-peringkat yang terdapat dalam bidang ilmu pengetahuan. Mengikut buku Taxonomy of Education Objectives, aras-aras domain kognitif disusun dalam enam peringkat utama, iaitu pengetahuan, kefahaman, aplikasi, analisis, sintesis dan penilaian.
ARAS DOMAIN KOGNITIF
Aras-aras domain kognitif merangkumi peringkat-peringkat yang terdapat dalam bidang ilmu pengetahuan. Mengikut buku Taxonomy of Education Objectives, aras-aras domain kognitif disusun dalam enam peringkat utama, iaitu pengetahuan, kefahaman, aplikasi, analisis, sintesis dan penilaian.
Aras-aras domain kognitif
|
Kategori mengikut urutan
|
Pengetahuan
·
Peringkat yang paling bawah dan paling mudah untuk dikuasai.
|
a) Pengetahuan tentang
perkara-perkara khusus
· Pengetahuan terminologi
seperti simbol, istilah dan definisi.
· Pengetahuan fakta-fakta
khusus seperti mengetahui nama tempat, bahan, ciri-ciri benda, tarikh dan
kejadian.
b) Pengetahuan cara atau kaedah
mengurus perkara khusus.
· Pengetahuan perkaedahan
lazim : mengetahui peraturan menulis surat surat dan menggunakan
tatabahasa.
· Pengetahuan aliran dan
turutan : mengetahui perubahan-perubahan yang berlaku pada masa kini,
evolusi dan perubahan sikap.
· Pengetahuan pengelasan dan
kategori : mengetahui jenis-jenis invertebrata dan vertebrata, jenis-jenis
kerajaan dan perniagaan.
· Pengetahuan kriteria : mengetahui kriteria
untuk menilai makanan bersih atau berzat, kriteria untuk menulis sebuah esei
yang baik.
· Pengetahuan metodologi : mengingat
kembali cara-cara belajar .
c) Pengetahuan tentang perkara
universal dan abstrak dalam sesuatu bidang.
· Pengetahuan prinsip dan
generalisasi seperti hukum dan prinsip sesuatu fenomena.
· Pengetahuan teori dan
struktur seperti teori pembelajaran.
|
Kefahaman
·
Kebolehan memberi penjelasan atau makna kepada
sesuatu perkara.
·
Aras ini lebih tinggi sedikit daripada aras
pengetahuan.
·
Aras ini memerlukan pelajar mengingat kembali fakta-fakta pengetahuan
dan kebolehan mereka untuk menerangkan atau memberi makna kepada fakta-fakta
itu.
|
a) Aras penterjemahan
· Merujuk kepada kebolehan
menterjemahkan sesuatu maklumat kepada bentuk yang lain seperti menyatakan
semula sesuatu masalah dengan perkataan sendiri.
b) Aras interpretasi
· Merujuk kepada kebolehan
memberi tafsiran atau makna mengenai sesuatu maklumat.
c) Aras ekstrapolasi
· Merujuk kepada kebolehan
melanjutkan huraian daripada maklumat asal yang diterima.
|
Aplikasi
·
Merujuk kepada kebolehan menggunakan kaedah,
prinsip, hukum atau teori dalam sesuatu situasi baru.
|
a) Penggunaan pengetahuan dan
kefahaman.
|
Analisis
·
Merujuk kepada kebolehan menceritakan dan
menyusun perkara-perkara yang telah dipelajari kepada beberapa bahagian
supaya mudah difahami.
·
Dalam aras
ini, murid-murid boleh menghuraikan ciri-ciri perbezaan, kesamaan dan
perkaitan di antara unsur-unsur sesuatu perkara.
|
a) Analisis unsur
· Aras ini memerlukan kemahiran
membezakan fakta-fakta yang telah dikenali serta disusun mengikut sesuatu
sistem.
b) Analisis perhubungan
· Aras ini memerlukan kemahiran
memahami saling kaitan di antara idea-idea dalam sesuatu petikan. Dalam
hal ini, murid boleh mengesan perhubungan dan interaksi di antara unsur-unsur
tersebut.
c) Analisis prinsip organisasi
· Aras ini memerlukan kebolehan
mengenal dan mengesan organisasi, susunan sistematik dan struktur yang menyatukan
sesuatu perkara, sama ada secara eksplisit atau implisit.
|
Sintesis
·
Merujuk kepada kebolehan menyusun idea-idea utama untuk menghasilkan
sesuatu yang bermakna.
·
Untuk mencapai aras ini, ia memerlukan
kebolehan kreatif untuk menggabungjalinkan idea-idea utama supaya
membentuk sesuatu corak atau struktur yang baru.
|
a) Penghasilan komunikasi unik
· Aras ini merujuk kepada
kemahiran menyampaikan idea-idea, perasaan atau pengalaman secara tersusun.
b) Penghasilan sesuatu rancangan
atau cadangan sesuatu operasi
· Aras ini merujuk kepada
kebolehan menyediakan atau mencadangkan sesuatu rancangan seperti merancang sesuatu
persediaan mengajar.
c) Pembentukan perhubungan
abstrak
· Aras ini merujuk kepada
kebolehan membentuk suatu set perhubungan yang abstrak untuk menerangkan atau
mengelaskan data atau fenomena.
|
Penilaian
·
Merujuk kepada kebolehan mempertimbangkan nilai yang terdapat
dalam sesuatu perkara untuk tujuan yang tertentu.
|
a) Pertimbangan dari segi bukti
dalam
· Merujik kepada penilaian yang
dibuat ke atas kejituan fakta-fakta yang terkandung dalam pernyataan, laporan
atau sesuatu bahan.
b) Pertimbangan dari segi
kriteria luar
· Merujuk kepada kebolehan
membuat perbandingan teori-teori, generalisasi-generalisasi atau fakta
mengenai sesuatu kebudayaan.
|
TAHAP
|
ISTILAH
|
Pengetahuan
Ingat kembali, mengenal idea, fakta asas, definisi teori, hukum,
tarikh, peristiwa dll daripada pembelajaran yang lepas.
|
Nyatakan,
terangkan,
namakan,
labelkan.
|
Kefahaman
Mengubah kefahaman daripada satu bentuk kepada satu bentuk yang lain,
menyatakan idea-idea utama dalam ayat sendiri, menterjemah, memberi contoh
kepada konsep, menterjemah draf.
|
Pilih,
terangkan,
tulis
semula.
|
Aplikasi
Menggunakan maklumat dalam situasi yang baru, termasuk menyelesaikan
masalah menggunakan prinsip, kaedah, hukum, teori, formula. Bina graf
daripada data, dll.
|
selesaikan, ramalkan, cari, kesilapan, bina alat.
|
Analisis
Sesuatu yang kompleks dipecahkan kepada yang kecil, bezakan fakta
daripada pendapat, kaitan kenal di antara bahagian, kenali struktur
organisasi.
|
Bezakan,
pasti, pilih.
|
Sintesis
Menyepadu, mencantum idea menjadi satu, usaha tersendiri, menyelesaikan
masalah, membuat ramalan, membuat klasifikasi.
|
Bina,
hasilkan, susun, kembangkan.
|
Penilaian
Membuat pertimbangan termasuk memberi rasional
atas alasan dalaman atau luaran, menafsir dan mengkritik
|
Pilih, berikan alasan, kritikan, buktikan.
|
ARAS-ARAS
DOMAIN AFEKTIF
Aras-aras
domain afektif adalah peringkat-peringkat yang terdapat dalam bidang perasaan,
emosi, sikap dan nilai. Aras-aras ini telah disusun oleh David R.
Krathwohl, Benjamin S. Bloom dan Bertram M. Masia di dalam tajuk The
Classification of Educational Goals, Handbook 2; Affective Domain, 1964.
Mengikut David R. Krathwohl, aras-aras domain afektif boleh disusun dalam lima
peringkat, iaitu penerimaan, membalas, menilai, organisasi dan
perwatakan berdasarkan nilai.
Aras-aras domain afektif
|
Kategori mengikut urutan
|
Penerimaan
·
Merujuk kepada kesanggupan murid memberi perhatian dan kesedaran
kepada sesuatu fenomena atau rangsangan.
|
a) Kesedaran
· Kesedaran faktor-faktor
estetik yang mempengaruhi kecantikan sesuatu benda, seni lukis, reka bentuk
dan sebagainya.
b) Kesanggupan menerima
· Kesanggupan memberi
perhatian, mendengar ucapan orang dan menunjukkan toleransi serta menghormati
kebudayaan yang berlainan.
c) Perhatian terkawal atau
terpilih
· Kebolehan memberikan
perhatian kepada sesuatu rangsangan terpilih seperti mendengar orang
mendeklamasi sajak.
|
Bertindak balas
·
Merujuk kepada kesanggupan bertindak balas
terhadap sesuatu fenomena atau rangsangan yang diberi perhatian.
|
a) Persetujuan membalas
· Melibatkan kemahuan dan
kesediaan mematuhi peraturan-peraturan sedia ada.
b) Kesediaan membalas
· Menunjukkan sifat sukarela
membalas, iaitu melaksanakan tugas tanpa dipaksa.
c) Kepuasan membalas
· Merujuk kepada perasaan
kepuasan semasa bertindak balasseperti merasa puas hati apabila melaksanakan
aktiviti pembelajaran.
|
Menilai
·
Merujuk
kepada kebolehan membuat penilaian dan memberi penghargaan terhadap sesuatu
benda, fenomena atau tingkah laku berdasarkan kriteria-kriteria yang sedia
ada pada dirinya.
|
a) Penerimaan
· Merujuk kepada kebolehan
menentukan nilai sesuatu benda, fenomena, tingkah laku dan sebagainya.
· Pada peringkat ini, murid
menunjukkan kepercayaannya dengan keinginan melakukan sesuatu yang baik.
b) Pilihan
· Sesuatu nilai menunjukkan
usaha memperolehi sesuatu nilai yang telah dipilih.
· Menjalankan tugas mengikut
kriteria-kriteria yang sedia ada.
c) Penglibatan
· Merujuk kepada kepercayaan
teguh terhadap nilai yang dipilih sehingga sanggup melibatkan diri secara
aktif dalam usaha mengembangkan nilai itu.
|
Organisasi
·
Dalam aras ini, murid telah dianggap menaruh kepercayaannya terhadap
nilai yang dipilih.
·
Pada suatu masa yang lain, dia menemui beberapa
nilai yang berkaitan.
·
Murid
menunjukkan kebolehannya untuk mengorganisasikan nilai-nilai yang berkaitan
untuk membentuk satu sistem baru.
|
a) Penanggapan
· Kebolehan membentuk konsep
yang abstrak terhadap sesuatu nilai seperti berusaha mengenal pasti ciri-ciri
sesuatu objek yang diminati.
b) Organisasi
· Kebolehan menyatukan
nilai-nilai yang berkaitan dan membentuk satu sistem di antaranya.
|
Perwatakan
·
Dalam aras ini, murid dianggap memperoleh nilai-nilai yang disusun
dalam satu sistem yang tidak akan berubah serta boleh mengawal tingkah laku
mereka hingga membentuk suatu perwatakan tersendiri.
·
Dalam keadaan ini, tingkah laku seseorang
adalah tekal dan boleh diramalkan.
|
a) Set am
· Kebolehan mengekalkan
nilai-nilainya dalam sistem yang dibentuk pada bila-bila masa.
b) Perwatakan
· Sifat ketekalan terhadap
kepercayaan yang kuat dan tidak berubah terhadap sistem nilai yang dibentuk
sehinggakan ciri-ciri ini menjadi falsafah hidupnya.
|
No comments:
Post a Comment